Χρυσοπράσινο φύλλο ριγμένο στο πέλαγο.
(Οδ. Ελύτης)
Η αντίστροφη μέτρηση για την πτώση της Απριλιανής χούντας άρχισε 8 μήνες μετά την ηρωική εξέγερση του Πολυτεχνείου το Νοέμβρη του 1973. Έτσι στις 24 Ιουλίου του 1974, κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος από τραπουλόχαρτα, αφού όμως πρόλαβε με τις συνομωσίες και την προδοτική της στάση να ανοίξει το δρόμο στους Τούρκους, οι οποία έπειτα από το πραξικόπημα της χούντας στην Κύπρο, για την ανατροπή του προέδρου Μακάριου, εισέβαλαν στο μαρτυρικό νησί στις 20 Ιουλίου 1974 και ως δήθεν παράγοντες σταθεροποίησης κατέλαβαν το 40% της έκτασης του, κάνοντας τους Κύπριους, πρόσφυγες μέσα στην ίδια τους τη γη.
Σύντομη εξιστόρηση των γεγονότων μέχρι την εισβολή του Αττίλα:
Τον Ιανουάριο του 1974 ο στρατηγός Γρίβας πέθανε μέσα στο κρησφύγετό του, στη Λεμεσό, και ο Μακάριος έδωσε γενική αμνηστία σε μια προσπάθεια συμφιλίωσης. Οι παράνομες όμως ομάδες της ΕΟΚΑ Β’ εξακολούθησαν να υπάρχουν με την υποστήριξη της χούντας των Αθηνών και των Ελλήνων αξιωματικών που υπηρετούσαν στην Κύπρο. Αυτό το συμπέρασμα βγαίνει από την επιστολή του Μακάριου προς τον πρόεδρο της Ελλάδας στρατηγό Φαίδωνα Γκιζίκη με ημερομηνία 2 Ιουλίου 1974, από τον οποίο ζήτησε την αντικατάσταση όλων των Ελλήνων αξιωματικών που υπηρετούσαν στην Κύπρο. Ενώ ο Μακάριος περίμενε την απάντηση, το πρωί της 15ης Ιουλίου 1974 η χούντα των Αθηνών διέπραξε τη μεγαλύτερη εθνική προδοσία εναντίον της Κύπρου. Μεγάλες στρατιωτικές δυνάμεις της Εθνικής Φρουράς, κάτω από τις διαταγές των Ελλήνων αξιωματικών, διενέργησαν πραξικόπημα, με πρώτο στόχο τη δολοφονία του Μακάριου. Άρματα μάχης περικύκλωσαν το προεδρικό μέγαρο, το ραδιοφωνικό ίδρυμα, το αεροδρόμιο και τη δημόσια τηλεφωνική εταιρεία. Όταν πια το προεδρικό μέγαρο γκρεμίστηκε και παραδόθηκε στις φλόγες, οι πραξικοπηματίες πίστεψαν ότι ο Μακάριος ήταν νεκρός. Ο Μακάριος όμως είχε διαφύγει. Όταν έπεσε στα χέρια τους το ΡΙΚ (Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου), άρχισε να μεταδίδει εμβατήρια και ανακοινώσεις. Συνεχώς μεταδιδόταν η ακόλουθη χαρακτηριστική ανακοίνωση: «Η Εθνική Φρουρά τη στιγμή ταύτη είναι κυρία της καταστάσεως. Ο Μακάριος είναι ήδη νεκρός. Όποιος φέρει οποιαδήποτε αντίσταση εις το εξής θα εκτελείται πάραυτα».
Ο λαός, μόλις πληροφορήθηκε ότι ο Μακάριος ζούσε, εμψυχώθηκε και αντιστάθηκε. Όμως το πραξικόπημα επικράτησε και στη θέση του προέδρου ορκίστηκε ο Νικόλαος Σαμψών. Ο Μακάριος διέφυγε μέσω των βρετανικών βάσεων στο Λονδίνο και από εκεί στη Νέα Υόρκη για να υποστηρίξει την κυπριακή προσφυγή ενάντια στο πραξικόπημα της χούντας των Αθηνών. Στη διάρκεια του πραξικοπήματος δολοφονήθηκαν πολλοί δημοκρατικοί πολίτες, έγιναν σαρωτικές έρευνες παντού και σε μερικές περιπτώσεις λεηλασίες και κλοπές.
Ενώ στην Κύπρο επικρατούσε η βία και η αναρχία, η Τουρκία ετοιμαζόταν να κάνει στρατιωτική εισβολή στο νησί, ως εγγυήτρια δύναμη, ευκαιρία που περίμενε πολλά χρόνια. Η εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο άρχισε στις 20 Ιουλίου 1974. Η απόβαση των τουρκικών δυνάμεων έγινε στις ακτές της Κερύνειας. Παντού όπου πάτησαν το πόδι τους οι Τούρκοι εισβολείς σκόρπισαν την καταστροφή και την ερήμωση. Τα μαχητικά αεροπλάνα βομβάρδιζαν αδιάκριτα πόλεις και χωριά σκορπώντας το θάνατο στον άμαχο πληθυσμό. Η Εθνική Φρουρά και η ΕΛΔΥΚ πολέμησαν παλικαρίσια, αλλά χωρίς καθοδήγηση, χωρίς όπλα και πολεμοφόδια.
Στις 22 Ιουλίου ανακοινώθηκε κατάπαυση των εχθροπραξιών, την οποία οι Τούρκοι ουδέποτε τήρησαν. Στις 23 Ιουλίου ανέλαβε καθήκοντα προέδρου ο Γλαύκος Κληρίδης και ταυτόχρονα η χούντα των Αθηνών παραχωρούσε την εξουσία σε πολιτική κυβέρνηση. Από τις 25 ως τις 30 Ιουλίου έγινε η διάσκεψη της Γενεύης, όπου πήραν μέρος οι υπουργοί Εξωτερικών της Ελλάδας, της Τουρκίας και της Μ. Βρετανίας για να συζητήσουν το κυπριακό πρόβλημα. Τότε αποφασίστηκε να γίνει νέα διάσκεψη στη Γενεύη στις 8 Αυγούστου, με συμμετοχή Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων εκπροσώπων. Τη νέα όμως διάσκεψη διέκοψε στις 14 Αυγούστου η νέα επίθεση των τουρκικών δυνάμεων που βρίσκονταν ήδη στην Κύπρο, με τη βοήθεια της τουρκικής αεροπορίας. Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις των Τούρκων τερματίστηκαν στις 16 Αυγούστου. Αποτέλεσμα της τουρκικής εισβολής, που έγινε σε δύο φάσεις, ήταν η κατάληψη του 37,8% του κυπριακού εδάφους, η προσφυγοποίηση 200.000 Ελληνοκυπρίων, ο θάνατος 4.000 ατόμων, ενώ υπήρχαν πολλοί αγνοούμενοι, το θέμα των οποίων από τότε αποτελεί ένα άλυτο πρόβλημα, και πολλές χιλιάδες εγκλωβισμένοι.
Η επιστροφή του Μακάριου: Το Δεκέμβριο του 1974 επέστρεψε στην Κύπρο ο εθνάρχης Μακάριος και ανέλαβε ξανά τα προεδρικά του καθήκοντα. Το Μάρτιο του 1975 άρχισαν στη Βιέννη οι διακοινοτικές συνομιλίες, χωρίς θετικά αποτελέσματα, ενώ τον Ιανουάριο του 1977 έγινε συνάντηση του Μακάριου με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Ραούφ Ντενκτάς. Ακολούθησε δεύτερη συνάντηση, όπου συμφωνήθηκαν οι κατευθυντήριες αρχές για την επίλυση του κυπριακού προβλήματος και ξανάρχισαν στις 31 Μαρτίου οι διακοινοτικές συνομιλίες, που τελικά ναυάγησαν εξαιτίας της αδιαλλαξίας και ασυνέπειας της τουρκοκυπριακής ηγεσίας.
Ο λαός, μόλις πληροφορήθηκε ότι ο Μακάριος ζούσε, εμψυχώθηκε και αντιστάθηκε. Όμως το πραξικόπημα επικράτησε και στη θέση του προέδρου ορκίστηκε ο Νικόλαος Σαμψών. Ο Μακάριος διέφυγε μέσω των βρετανικών βάσεων στο Λονδίνο και από εκεί στη Νέα Υόρκη για να υποστηρίξει την κυπριακή προσφυγή ενάντια στο πραξικόπημα της χούντας των Αθηνών. Στη διάρκεια του πραξικοπήματος δολοφονήθηκαν πολλοί δημοκρατικοί πολίτες, έγιναν σαρωτικές έρευνες παντού και σε μερικές περιπτώσεις λεηλασίες και κλοπές.
Ενώ στην Κύπρο επικρατούσε η βία και η αναρχία, η Τουρκία ετοιμαζόταν να κάνει στρατιωτική εισβολή στο νησί, ως εγγυήτρια δύναμη, ευκαιρία που περίμενε πολλά χρόνια. Η εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο άρχισε στις 20 Ιουλίου 1974. Η απόβαση των τουρκικών δυνάμεων έγινε στις ακτές της Κερύνειας. Παντού όπου πάτησαν το πόδι τους οι Τούρκοι εισβολείς σκόρπισαν την καταστροφή και την ερήμωση. Τα μαχητικά αεροπλάνα βομβάρδιζαν αδιάκριτα πόλεις και χωριά σκορπώντας το θάνατο στον άμαχο πληθυσμό. Η Εθνική Φρουρά και η ΕΛΔΥΚ πολέμησαν παλικαρίσια, αλλά χωρίς καθοδήγηση, χωρίς όπλα και πολεμοφόδια.
Στις 22 Ιουλίου ανακοινώθηκε κατάπαυση των εχθροπραξιών, την οποία οι Τούρκοι ουδέποτε τήρησαν. Στις 23 Ιουλίου ανέλαβε καθήκοντα προέδρου ο Γλαύκος Κληρίδης και ταυτόχρονα η χούντα των Αθηνών παραχωρούσε την εξουσία σε πολιτική κυβέρνηση. Από τις 25 ως τις 30 Ιουλίου έγινε η διάσκεψη της Γενεύης, όπου πήραν μέρος οι υπουργοί Εξωτερικών της Ελλάδας, της Τουρκίας και της Μ. Βρετανίας για να συζητήσουν το κυπριακό πρόβλημα. Τότε αποφασίστηκε να γίνει νέα διάσκεψη στη Γενεύη στις 8 Αυγούστου, με συμμετοχή Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων εκπροσώπων. Τη νέα όμως διάσκεψη διέκοψε στις 14 Αυγούστου η νέα επίθεση των τουρκικών δυνάμεων που βρίσκονταν ήδη στην Κύπρο, με τη βοήθεια της τουρκικής αεροπορίας. Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις των Τούρκων τερματίστηκαν στις 16 Αυγούστου. Αποτέλεσμα της τουρκικής εισβολής, που έγινε σε δύο φάσεις, ήταν η κατάληψη του 37,8% του κυπριακού εδάφους, η προσφυγοποίηση 200.000 Ελληνοκυπρίων, ο θάνατος 4.000 ατόμων, ενώ υπήρχαν πολλοί αγνοούμενοι, το θέμα των οποίων από τότε αποτελεί ένα άλυτο πρόβλημα, και πολλές χιλιάδες εγκλωβισμένοι.
Η επιστροφή του Μακάριου: Το Δεκέμβριο του 1974 επέστρεψε στην Κύπρο ο εθνάρχης Μακάριος και ανέλαβε ξανά τα προεδρικά του καθήκοντα. Το Μάρτιο του 1975 άρχισαν στη Βιέννη οι διακοινοτικές συνομιλίες, χωρίς θετικά αποτελέσματα, ενώ τον Ιανουάριο του 1977 έγινε συνάντηση του Μακάριου με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Ραούφ Ντενκτάς. Ακολούθησε δεύτερη συνάντηση, όπου συμφωνήθηκαν οι κατευθυντήριες αρχές για την επίλυση του κυπριακού προβλήματος και ξανάρχισαν στις 31 Μαρτίου οι διακοινοτικές συνομιλίες, που τελικά ναυάγησαν εξαιτίας της αδιαλλαξίας και ασυνέπειας της τουρκοκυπριακής ηγεσίας.
